Οι πραγματικές αιτίες της επισιτιστικής κρίσης

Γρηγοριάδης Κώστας

Το ενδεχόμενο μιας παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης, ανάλογης του 2007, επισημαίνουν διεθνείς οργανισμοί και κυρίως ο Οργανισμός Τροφίμων και Αγροτικών Προϊόντων (FAO) των Ηνωμένων Εθνών.

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ του FAO, για τον Ιούλιο, δείχνουν νέα άνοδο των τιμών των βασικών ειδών διατροφής κατά 6%. Παρά το γεγονός ότι τους προηγούμενους τρεις μήνες οι τιμές των δημητριακών, του ρυζιού, του καλαμποκιού και της ζάχαρης είχαν σημειώσει ελαφρά πτώση, η εκτίμηση του FAO ότι «ο κίνδυνος μιας ραγδαίας ανόδου των τιμών έχει κάθε άλλο παρά απομακρυνθεί» παραμένει.

Πολλοί είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές των τροφίμων. Κάποιοι λόγοι είναι σταθεροί και μόνιμοι, κάποιοι είναι συγκυριακοί. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκει η ξηρασία που πλήττει το 2011 και το 2012 τις χώρες που παράγουν το μεγαλύτερο μέρος των δημητριακών και του καλαμποκιού.

ΕΚΤΙΜΑΤΑΙ ΟΤΙ η ξηρασία που πλήττει τις Ηνωμένες Πολιτείες - η χειρότερη από το 1956 - είναι από τους λόγους που καθιστούν το ενδεχόμενο της επισιτιστικής κρίσης πιθανότερο. Την ίδια στιγμή, οι δυσοίωνες προοπτικές της παραγωγής σίτου στη Ρωσία ωθούν σε επιπλέον άνοδο των τιμών.

Ομως, η προβολή της ξηρασίας και των συνεπειών της ως κύριου ή μοναδικού λόγου για την αύξηση των τιμών των τροφίμων είναι παραπλανητική, αφού υποβαθμίζει και αποσιωπά τις μόνιμες αιτίες, οι οποίες αποδεικνύουν ότι το πρόβλημα είναι συστημικό, με δυο λόγια είναι απότοκο των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής και διανομής των προϊόντων. Και όλα αυτά σε συνδυασμό με τη στρατηγική των διεθνικών μονοπωλίων να ελέγξουν απολύτως τη διεθνή αγορά τροφίμων από τη σποροπαραγωγή έως την τελική διάθεση των προϊόντων.

ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΒΑΣΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ανόδου των τιμών παραμένει το γεγονός ότι αυτές διαμορφώνονται στα χρηματιστήρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο η είδηση για τις συνέπειες της ξηρασίας στη σιτοπαραγωγή των ΗΠΑ ήταν αρκετή για να βάλει φωτιά στις προθεσμιακές συμφωνίες μελλοντικών εσοδειών, οι οποίες κατέγραψαν άνοδο 23% στο χρηματιστήριο τροφίμων του Σικάγου. Αντιστοίχως, οι ειδήσεις για τα ανάλογα προβλήματα στη Ρωσία ανέβασαν τις τιμές κατά 19%.

Οι αμερικανικοί φόβοι ήχησαν ασφαλώς μέχρι την απέναντι πλευρά του Ατλαντικού. Στον ευρωπαϊκό δείκτη Euronext τα προθεσμιακά συμβόλαια σιταριού έφτασαν στην τιμή - ρεκόρ των τελευταίων ημερών, 269,75 ευρώ ανά τόνο. Σε ιστορικό ρεκόρ όλων των εποχών έφτασε η τιμή διαπραγμάτευσης της ελαιοκράμβης (σόγια), κλείνοντας στα 526 ευρώ ο τόνος. Στην Ευρώπη η ελαιοκράμβη είναι η τρίτη σημαντικότερη πηγή παραγωγής επιτραπέζιου λαδιού μετά τις ελιές και τα ηλιοτρόπια.

ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ότι οι τιμές των τροφίμων δε διαμορφώνονται από τη σχέση προσφοράς και ζήτησης, ούτε από την ξηρασία, όπως ισχυρίζονται οι θιασώτες της «ελεύθερης αγοράς», αλλά από τα κέρδη του χρηματιστικού κεφαλαίου προκύπτει και από τη δήλωση του επικεφαλής του FAO, Ζοζέ ντα Σίλβα, ο οποίος τόνισε ότι «ως και τα μισά τρόφιμα που παράγουμε δεν καταναλώνονται ποτέ» και επισήμανε ότι σχεδόν το ένα τέταρτο του νερού που χρησιμοποιείται παγκοσμίως χρησιμοποιείται για να παράγεται πάνω από ένα δισεκατομμύριο τόνοι τροφίμων που κανένας δεν τρώει...

Πηγή: Ριζοσπάστης