Τι σχολείο θέλουμε;

Το σχολείο δεν πρέπει να πνίγει τους μαθητές στο πέλαγος από τις καινούριες και δευτερεύουσες για τη βασική εκπαίδευση γνώσεις. Κι αν παύει να είναι απλή αποθήκη των γνώσεων και των πληροφοριών, τώρα που το επίπεδο της επιστημονικής γνώσης είναι υψηλό κι αδύνατο ο μαθητής όλα να τα μάθει, έχει όμως ακόμα μεγαλύτερο ρόλο, να βοηθήσει τον άνθρωπο να διαμορφώσει κριτήριο για να επιλέγει, μέσα στον καταιγισμό των πληροφοριών, το θησαυρό της αληθινής γνώσης από τη σαβούρα, και παράλληλα να οργανώσει και την ίδια την προσωπικότητά του σε σύνολο οργανικά συγκροτημένο, που να εξασφαλίζει τη συναισθηματική και βουλητική του ισορροπία. Η εκπαιδευτική διαδικασία δεν μπορεί επομένως να περιορίζεται στην εκμάθηση κάποιων τεχνικών και στην απόκτηση κάποιων δεξιοτήτων.

Η συνεχής συσσώρευση θεωρητικών και ασύνδετων γνώσεων έχει οδηγήσει σε οριακό σημείο την εκμετάλλευση του διαθέσιμου σχολικού χρόνου και σε δοκιμασία τις μαθησιακές ικανότητες του νέου ανθρώπου. Η αποσπασματικότητα κυριαρχεί. Ταυτόχρονα, η αποσπασματικότητα των παρεχόμενων γνώσεων εξυπηρετεί και μια προσπάθεια ιδεολογικής χειραγώγησης, υποκατάστασης της επιστημονικής φιλοσοφικής θεώρησης του κόσμου από ανορθολογικές, ψευτοεπιστημονικές και θρησκευτικές προσεγγίσεις, πρόσφορο έδαφος για την αποδοχή της κυρίαρχης πολιτικής. Επειτα ο τρόπος απόκτησης της γνώσης με τα δεδομένα αυτά δεν μπορεί παρά να είναι παθητικός - η μηχανική απομνημόνευση, η αποστήθιση. Η λειτουργία του σχολείου περιορίζεται στις διαλέξεις στην τάξη (=έτοιμη γνώση) και στα βιβλία (=έμμεση γνώση). Ομως, δημιουργική προσωπικότητα διαμορφώνει η γνώση που αποκτιέται με την ενεργό και δημιουργική συμμετοχή του παιδιού. Για να γίνει ο μαθητής υποκείμενο της μαθησιακής διαδικασίας και να αφομοιώνει τη γνώση, χρειάζεται να περνάει από την τάξη στο πειραματικό εργαστήριο και στην ίδια τη ζωή. Το σχολείο πρέπει να επιλέξει τα στοιχεία εκείνα, που ο νέος μπορεί να συναντήσει και να κρίνει στην πράξη, για να διαμορφώσει μια επιστημονική θεώρηση του κόσμου, κριτική και δημιουργική στάση ζωής.

Το ζητούμενο από το Ενιαίο Δωδεκάχρονο Βασικό σχολείο είναι, μέσα από την παρατήρηση της φύσης και την επαφή με τα επιτεύγματα του ανθρώπινου πολιτισμού, μέσα από το επιστημονικό πείραμα και την επαφή με την κοινωνική ζωή, να αναγνωρίσουν οι μαθητές τους πιο γενικούς νόμους της φυσικής και κοινωνικής εξέλιξης και του ρόλου του ανθρώπου μέσα σ' αυτήν, άσχετα αν αύριο θα γίνουν φυσικοί ή κοινωνιολόγοι. Το ζήτημα δεν είναι να περιλάβει το πρόγραμμα του σχολείου όλα τα επιστημονικά αντικείμενα της επόμενης βαθμίδας, για να προϊδεάσουμε τους ανυποψίαστους μαθητές. Για παράδειγμα, το κύριο για τη βασική εκπαίδευση δεν είναι να διδαχθεί το παιδί «θεατρολογία», αλλά η δραματουργική παρουσίαση λογοτεχνικών κειμένων, η επαφή με το ίδιο το θέατρο μέσα κι έξω από το σχολείο, αυτή είναι η αισθητική αγωγή του παιδιού που θα είχε σημασία, που θα λειτουργούσε ενισχυτικά στο διαπαιδαγωγητικό έργο του σχολείου.

Aπόσπασμα άρθρου από το Ριζοσπάστη 

Ολόκληρο διαβάστε το εδώ