Μερικές αλήθειες για τα δημόσια χρέη

Και τι δεν έχει ειπωθεί για το δημόσιο χρέος τα τελευταία χρόνια. Και συνεχίζει να λέγεται. Όχι τυχαία, βέβαια, αφού, στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα όσα λέγονται αποσκοπούν στη συσκότιση του πραγματικού χαρακτήρα και περιεχομένου της κρίσης, στην αθώωση του καπιταλιστικού τρόπου οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας και, σε τελευταία ανάλυση, στον αποπροσανατολισμό και εγκλωβισμό των εργαζομένων. Και, όμως, όποιος ψάξει βαθύτερα μπορεί να ανακαλύψει την αλήθεια.

Πρώτον: Η κρίση δεν είναι κρίση χρέους. Απόδειξη γι' αυτό είναι το γεγονός πως η τελευταία κρίση εκδηλώθηκε και σε χώρες που είχαν μικρό δημόσιο χρέος. Όπως και το αντίθετο γεγονός. Η συντελούμενη - έστω ασθενική και αναιμική - ανάκαμψη στις ΗΠΑ τα τρία τελευταία χρόνια συνοδεύεται από συνεχή αύξηση του αμερικανικού δημόσιου χρέους. Το ίδιο και στην Ιαπωνία, όπου το δημόσιο χρέος έχει ήδη φτάσει στο πρωτοφανές 230% του ιαπωνικού ΑΕΠ, αρκετά υψηλότερο ποσοστό απ' αυτό του ελληνικού.

Δεύτερον: Η ύπαρξη μεγάλων δημόσιων χρεών και, μάλιστα, στην πλειοψηφία των καπιταλιστικών χωρών, αποτελεί μια ακόμη απόδειξη του πραγματικού χαρακτήρα της καπιταλιστικής κρίσης. Με άλλα λόγια, της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων και κερδών, αφού, πίσω και από τα δημόσια χρέη, υπάρχουν οι δανειστές – πιστωτές ή, όπως λένε, οι αγορές. Δηλαδή, τραπεζικά μεγαθήρια και κολοσσιαίες πολυεθνικές. Όπως και οι μεγαλομέτοχοί τους, τύπου Σόρος, Πόλσον, κλπ. Το όποιο «κούρεμα», αναδιάρθρωση κλπ. των χρεών αυτών δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αναπόφευκτη καταστροφή μέρους των υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων, τα οποία δεν βρίσκουν κερδοφόρα τοποθέτηση. Ταυτόχρονα, βέβαια, ξεδιπλώνεται η πολύμορφη επιχείρηση των καπιταλιστικών κρατών και κυβερνήσεων να φορτώσουν τις συνέπειες της κρίσης στις πλάτες των λαών. Όπως και οι εντεινόμενοι ενδοϊμπεριαλιστικοί και ενδομονοπωλιακοί ανταγωνισμοί για τον επιμερισμό ζημιών και κερδών.

Τρίτον: Η βασική αιτία διόγκωσης του δημόσιου χρέους βρίσκεται στη διαχρονική, πολύμορφη και συνεχώς αυξανόμενη ενίσχυση των κεφαλαιοκρατών από το καπιταλιστικό κράτος (πολύμορφες χρηματοδοτήσεις και ενισχύσεις, κάθε λογής φοροαπαλλαγές και φοροελαφρύνσεις, δημόσιες προμήθειες και έργα, εξοπλισμοί κλπ.). Οπως ακριβώς γίνεται σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες. Από τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ του ελληνικού δημόσιου χρέους ούτε ένα λεπτό δεν έχει πάει στους εργαζόμενους και το λαό αυτής της χώρας. Οι εργάτες και οι υπάλληλοι (είτε δουλεύουν στον ιδιωτικό, είτε στον δημόσιο τομέα), οι απόμαχοι της δουλειάς και γενικότερα ο λαός απολαμβάνουν ένα μέρος και, μάλιστα, αρκετά μειοψηφικό, από τον συνολικό παραγόμενο πλούτο. Το μεγαλύτερο μέρος του παραγόμενου από τους εργαζόμενους πλούτου, όπως και το σύνολο των κρατικών δανείων πηγαίνουν στους εγχώριους και αλλοδαπούς κεφαλαιοκράτες. Για παράδειγμα, στην προ κρίσης πενταετία 2005-2009 το συνολικό ΑΕΠ της χώρας ανήλθε, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, σε 1.111,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Από τον πλούτο αυτό, οι κεφαλαιοκράτες καρπώθηκαν τουλάχιστον το 48%. Συγκεκριμένα, τα 542 δισεκατομμύρια ευρώ πήγαν για προσαύξηση ενεργητικού (κεφαλαίων) επιχειρήσεων και τραπεζών, για διανομή κερδών και εξαγωγή κεφαλαίων. Κι αυτό, χωρίς να υπολογιστούν τα 28 δισεκατομμύρια ευρώ, του πρώτου πακέτου στήριξης των τραπεζών από την κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή. Άλλα 210 δισεκατομμύρια ευρώ πήγαν στις δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, ενώ περίπου70 δισεκατομμύρια σε εξοπλισμούς. Σύνολο 850 δισεκατομμύρια ευρώ ή το 76,4% του συνολικού ΑΕΠ της 5ετίας.

Στην ελληνική περίπτωση διόγκωσης του δημόσιου χρέους, η προαναφερόμενη βασική αιτία συμπληρώνεται από τις συνέπειες της συνεχούς διεύρυνσης του εμπορικού ελλείμματος και της ραγδαίας αύξησης των εισαγωγών από την ΕΕ, ως συνέπεια της αυξανόμενης ενσωμάτωσης της χώρας στην Ευρωζώνη - Ευρωένωση τις τελευταίες δεκαετίες.

Τέταρτον: Με το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης, η κυβέρνηση και το κράτος των μονοπωλίων σπεύδουν να προστατεύσουν τους κεφαλαιοκράτες, πρώτα και κύρια τις τράπεζες (π.χ. πρώτο πακέτο στήριξης των τραπεζών με 28 δισ. ευρώ την άνοιξη του 2009 από την κυβέρνηση Καραμανλή). Για το σκοπό αυτό (εκτός των πολλών και διάφορων αντιλαϊκών μέτρων, για να ρίξουν τα βάρη της κρίσης στις πλάτες των εργαζομένων) προχωρούν σε ακόμη μεγαλύτερο κρατικό δανεισμό - αυξάνοντας ανάλογα το δημόσιο χρέος - ενώ, την ίδια στιγμή, οι όροι του δανεισμού αυτού (επιτόκια κλπ.) γίνονται όλο και περισσότερο δυσβάστακτοι. Αμέσως μετά ξεδιπλώνεται ο φαύλος κύκλος μεταξύ μείωσης του ΑΕΠ (ως συνέπεια της κρίσης και των αντιλαϊκών μέτρων εσωτερικής υποτίμησης) και της παραπέρα διόγκωσης του χρέους, ως ποσοστού του ΑΕΠ, με ό,τι ο κύκλος αυτός συνεπάγεται.

Επομένως, η καπιταλιστική κρίση οξύνει το πρόβλημα του δημόσιου χρέους, αλλά δεν γεννά το ένα το άλλο. Αντίθετα και τα δύο έχουν τη ρίζα τους στον καπιταλιστικό τρόπο οργάνωσης της παραγωγής και της κοινωνίας. Και τα δύο αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία του καπιταλισμού και ο μόνος τρόπος απαλλαγής απ' αυτά βρίσκεται στην ανατροπή του σάπιου και ξεπερασμένου ιστορικά αυτού συστήματος.

Πέμπτον: Το πρόβλημα, που επιχειρούν να διαχειρισθούν στις Βρυξέλλες (όπως και οι κυβερνήσεις σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο) είναι η καπιταλιστική κρίση και ό,τι αυτή συνεπάγεται. Με άλλα λόγια, η υπερσυσσώρευση κεφαλαίων και προϊόντων, η αναπόφευκτη καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων και κεφαλαίων, η δημιουργία προϋποθέσεων και όρων για την ανταγωνιστική και κερδοφόρα επανεκκίνηση της καπιταλιστικής οικονομίας (φτήνεμα εργατικής δύναμης, αντιδραστικοποίηση εργασιακών σχέσεων, αύξηση εκμετάλλευσης, ιδιωτικοποιήσεις κλπ.). Τα όποια δημόσια χρέη αποτελούν ένα μόνο μέρος του όλου προβλήματος. Και όλα αυτά μέσα σε συνθήκες συνεχούς όξυνσης των ανισομετριών, των αντιθέσεων και των ανταγωνισμών μεταξύ καπιταλιστικών κρατών και πολυεθνικών ομίλων, σε περίοδο μεταβολής του συσχετισμού δυνάμεων, καθώς η Κίνα (και όχι μόνο) ανεβάζει συνεχώς τις μετοχές της στη διεθνή σκηνή και το βάθος της κρίσης (αντίστοιχο της τεράστιας και πρωτοφανούς υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων και κερδών) αποδείχνεται συνεχώς μεγαλύτερο απ' όσο κάθε φορά το εκτιμούν και το υπολογίζουν.

Στο πλαίσιο των συνθηκών αυτών, ο ευρωενωσιακός λυκο-συνεταιρισμός προχωρά ακάθεκτος (χωρίς διαφωνίες και τσακωμούς) σε πολιτικές και μέτρα αντιλαϊκού χαρακτήρα, αλλά μαίνεται ο μεταξύ τους πόλεμος για τον επιμερισμό ζημιών και κερδών στους μονοπωλιακούς ομίλους. Δυναμώνουν συνεχώς οι εσωτερικές αντιθέσεις, μεγαλώνει η ρευστότητα των όποιων συμμαχιών, ο γαλλο-γερμανικός άξονας αμφισβητείται και αυξάνονται συνεχώς οι φωνές που θέτουν ερωτηματικά για την Ευρωζώνη και ζητούν την μια ή την άλλη αναμόρφωσή της, ανάλογα με τα συμφέροντα που εκπροσωπούν.

Σε κάθε περίπτωση, η εκδήλωση νέας οικονομικής κρίσης στην Ευρωζώνη το 2012 και οι διαμορφούμενες συνθήκες στη διεθνή αγορά δείχνουν ότι η εργατική τάξη σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα βρεθεί σε δυσμενέστερη θέση, θα υποστεί και νέες θυσίες για να θωρακιστεί η ανταγωνιστικότητα των μονοπωλίων.

Προοπτική, που κάνει ακόμη περισσότερο επιτακτική την πολιτική πρόταση διεξόδου του ΚΚΕ, για μονομερή διαγραφή του χρέους και αποδέσμευση από την Ευρωζώνη - ΕΕ, με εργατική - λαϊκή εξουσία και κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής του πλούτου.
902.gr