Στον Ναζίμ Χικμέτ

Στον Οδηγητή του Ιούνη που κυκλοφόρησε πριν λίγς μέρες , υπάρχει ένα άρθρο-αφιέρωμα στο μεγάλο Τούρκο κομμουνιστή ποιητή. Τα  γεγονότα στην Τουρκία κάνουν επιβεβλημένο το μικρό αυτό αφιέρωμα.  

Από τη Θεσσαλονίκη στην Κωνσταντινούπολη

Ο Ναζίμ Χικμέτ γεννιέται στη Θεσσαλο­νίκη το 1902, που τότε αποτελούσε μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η εύπορη οικονομική κατάσταση της οικογένειας του του προσφέρει το κατάλληλο περιβάλλον για να μορφωθεί, Ο παππούς του ήταν γνωστός ποιητής.

Ο μικρός Ναζίμ πηγαίνει δημοτικό σχολείο στην Κωνσταντινούπολη, στη συνέχεια στο Γαλλικό Λύκειο στο κέντρο της Πόλης και το 1913 συνεχίζει τις σπουδές του σε κολέγιο. Το 1918 σπουδάζει στην Οθωμανική Ναυτική Σχολή στη Χάλκη από την οποία αποβάλλε­ται, πιθανότατα λόγω των πολιτικών απόψεων του.

Ουσιαστικά ενώ ο Χικμέτ έχει μπροστά του μια "εύκολη ζωή", λόγω της οικονομικής κα­τάστασης των γονιών του, αυτός κάνει άλλη επιλογή. Είναι η εποχή που γράφει, σε ηλικία 17 ετών: «Όλα τα αφεντικά και οι αγάδες και οι πασάδες και εβλαγιάδες ας πάνε να πνιγούν στων αιώνιων σκοταδιών τα βά­θη. Στους δρόμους του φωτός των απλών ανθρώπων δεν υπάρχει παρά μονάχα μια θρησκεία, ένας νόμος, ένα δίκιο: Η δου­λειά του εργάτη». Αρθρογραφεί και γράφει τα πρώτα του ποιήματα σε περιοδικό. Το 1920 αρρωσταίνει σοβαρά -τουλάχιστον σύμφωνα με την ιατρική γνωμάτευση- και εγκαταλείπει το ναυτικό. Σύμφωνα με άλλες πηγές αυτή ήταν η αφορμή, ενώ η πραγματική αιτία ήταν ότι συμμετείχε σε κάποια πολιτική κίνηση που δε συμβάδιζε με τον χαρακτήρα της σχο­λής.

Ο πόλεμος, "οι 15 σύντροφοι" και το ταξίδι στη Σοβιετική Ένωση

Η περίοδος της Μικρασιατικής Εκστρατεί­ας βρίσκει τον Χικμέτ στη Μικρά Ασία όπου εργάζεται ως δάσκαλος. Παράλληλα, με την ιμπεριαλιστική επέμβαση για την κατάκτηση των εδαφών της υπό διάλυσης ήδη Οθωμα­νικής Αυτοκρατορίας, αναπτύσσεται στην Τουρκία τοεθνικοαπελευθερωτικό, αστικοδη-μοκρατικό κίνημα, με επικεφαλής τον Κεμάλ Ατατούρκ, ο οποίος συγκρότησε κυβέρνηση στην Άγκυρα στις 23 Απρίλη του 1920 και ήρθε σε ρήξη με τον σουλτάνο, πολεμώντας παράλληλα ενάντια στην ιμπεριαλιστική επέμβαση. Ο Χικμέτ παίρνει μέρος στο κίνη­μα ενώ λίγο αργότερα διορίζεται καθηγητής σε σχολείο στο Βιθυνών (Βοΐυ), πόλη κοντά στη Μαύρη θάλασσα.

Εκείνη την περίοδο, και συγκεκριμένα το 1920, μέσα στη δίνη του πολέμου και με τον αντίκτυπο της μεγάλης Οκτωβριανής Επανά­στασης και στην Τουρκία, ιδρύεται το Κομ­μουνιστικό Κόμμα Τουρκίας. Η καταστολή και η αγριότητα με την οποία αντιμετωπίζει η αστική τάξη της Τουρκίας τους κομμουνι­στές είναι σφοδρή. Στις 29 Γενάρη του 1921 οι μηχανισμοί της αστικής τάξης δολοφονούν 15 Τούρκους κομμουνιστές, ανάμεσα τους και τον Πρόεδρο του ΚΚ Τουρκίας Μουσταφά Σουφί στη Μαύρη θάλασσα, πραγματοποιώ­ντας τη "Σφαγή των 15" όπως έμεινε στην ιστορία. Τότε, κι ας είναι μόλις 19 χρονών, ο Χικμέτ θα γράψει το περίφημο ποίημα του "Στους δεκαπέντε συντρόφους".

Δε χύνουν δάκρυ

τα μάτια που συνήθισαν να βλέπουνε φω­τιές.

Δε σκύβουν το κεφάλι οι μαχητές

 κρατάν ψηλά τ' αστέρι με περηφάνεια.

Δεν έχουμε καιρό να κλαίμε τους συντρό­φους.

Το τρομερό σας όμως κάλεσμα μες στην ψυχή μας

κι οι δεκαπέντε σας καρδιές θενά χτυπάν μαζί μας.

Το σιγανό σας βόγγημα σαν προσκλητήρι

 χτυπάει στ' αυτιά μας σαν τον αντίλαλο βροντής.

Στάχτη θα γίνε/ς κόσμε γερασμένε

σου είναι γραφτός ο δρόμος της συντριβής.

Και δε μπορείς να μας λυγίσεις

σκοτώνοντας τ' αδέρφια μας της μάχης.

 Και να το ξέρεις

 θα βγούμε νικητές

κι ας είναι βαριές μας οι θυσίες.